Son Dakika

Gagauzlar Türkçe eğitim istiyor

Gagauz Özerk Yeri’nde ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde eğitim veren 55 okulun tamamında müfredat ve eğitim Rusça. Bulgarca eğitim veren okul bile bulunan bölgede Gagauz Türkçesi ile eğitim verilmiyor.

 

Kırım’ın Ruslar tarafından işgalinin anlatıldığı Kırım Ateşi kitabının yazarı olan Gönül Şamilkızı, Anadolu Ajansı için Gagauz Özerk Bölgesi’ni anlatan bir araştırma kaleme aldı. Şamilkızı araştırmasında şu bilgileri aktardı: “Geçtiğimiz günlerde Moldova’nın Türk bölgesi Gagauz Özerk Yeri, kendi açısından tarihi bir ziyarete ev sahipliği yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son 19 yılda Moldova’ya giden ilk Türkiye Cumhurbaşkanı olarak ziyaretinin ikinci gününü Gagauz Özerk Yeri’ne ayırdı. Erdoğan, gelecek sene Komrat’ta büyük bir eğitim kompleksinin inşasına başlanacağını da duyurdu. Cumhurbaşkanının bir başka önemli duyurusu ise Komrat’ta Türkiye Başkonsolosluğunun açılacağıyla ilgiliydi.”

ERDOĞAN’DAN ANADİL ÇAĞRISI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ziyaretine büyük bir heyecanla hazırlanan Gagauzlara önemli mesajlar verdi. Bu mesajların içerisinde en çok dikkat çekeni dille ve bütünlükle ilgiliydi. Erdoğan, Gagauzları ait oldukları ülkenin, Moldova’nın resmi dilini en iyi şekilde öğrenmeleri ve kullanmaları konusunda uyarırken, kendi ana dillerine de sahip çıkmaya çağırdı. Bu uyarı ve çağrı, maalesef, arka planında Gagauz Özerk Yeri’ndeki sosyoekonomik durum ve Gagauz Türkçesi’nin kullanımı ile ilgili acıklı bir manzara barındırıyor. Zira Gagauz Yeri, Türkiye’nin samimi çabalarına ve büyük ekonomik desteğine rağmen, neredeyse kendi dilinde konuşamayan bir bölgeye dönüşmüş durumda.

NÜFUSUN YÜZDE 82’Sİ TÜRK

Gagauz Özerk Yeri, kağıt üzerinde üç resmi dili bulunan bir özerk bölge. 1995 senesinde kabul edilen yasayla Gagauzca, Moldavanca ve Rusça, Gagauz Yeri’nin resmi dilleri. Aslında resmi istatistiklere göre nüfusunun yüzde 82’si Gagauz Türklerinden ibaret olan Moldova Cumhuriyeti’ne bağlı bir bölgede Rusça’nın neden resmi dil olduğu ayrıca bir tartışma konusu olabilecekken, Gagauz Yeri’nde bunun tam tersi durum mevcut. Bölgede neredeyse Gagauz özerkliğini sorgulatacak düzeyde Rusça hakim. Özellikle kentlerde bu durum daha bariz görülüyor. Köyler, anadil açısından nispeten iyi durumda. Orta ve üzeri yaşlı nüfus Gagauzca bilse dahi, çocuk ve genç nüfus ana dilini ya hiç bilmiyor, ya da çok az biliyor. Gagauzca, sadece şarkılarda, masallarda, büyüklerle konuşmalarda ve Türkiye’nin de desteği ile yayınlanan birkaç küçük medya organında yaşıyor.

ANADİLDE EĞİTİM VERİLMİYOR

Moldovanca bilen Gagauzların sayısı da oldukça az. Gagauzlar, ülkenin resmi dilini öğrenme konusunda çok hevesli değiller ve bu da onların Moldova’nın diğer bölgelerinde, özellikle de başkent Kişinev’de eğitim alma ve çalışma olanaklarını sıfırlıyor. Gagauz Özerk Yeri’nde ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde eğitim veren 55 okulun tamamında müfredat ve eğitim Rusça. Ortaokullarda sadece birkaç saat Moldavanca ve Gagauzca eğitimi veriliyor. Bölgede sadece iki lisede Moldovanca eğitim veriliyor. Hatta Bulgarca eğitim veren lise bile olmasına rağmen, halkın çoğunluğunun ana dili olan Gagauzca’da eğitim veren tek bir okul dahi yok.

GAGAUZ KÜLTÜRÜ DERSİ BİLE RUSÇA OKUTULUYOR

Gagauz Halk Topluşu’nun resmi sitesinde yer alan verilere göre, özerk bölgede 23 bin 293 öğrenciden 22 bin 163’ü Rusça okuyor. Türkiye’nin ciddi desteklerde bulunduğu Komrat Üniversitesi’nde sadece bir fakültenin iki farklı bölümünde Gagauz Türkçesi’nde eğitim veriliyor. Diğer fakülteler ve bölümlerde ise eğitim dili Rusça. 2016 senesine kadar  “Gagauz halkının tarihi, kültürü ve gelenekleri” adlı ders bile kanunen Rusça okutuluyordu. 2016 senesinde Gagauz Yeri’nde “Gagauz halkının tarihi, kültürü ve gelenekleri” adlı dersin Gagauzca okutulmasını da öngören yeni bir kanun kabul edildi, fakat sadece bu kanun fiili durumu değiştiremedi – çünkü evvela, yeteri kadar kitap ve öğretmen bulunmuyor, öte yandan, Moldova, Gagauz Yeri yönetiminin bu kanunla yetkilerini aştığını savunuyor. (AA)

 

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir